PDS en Fodmap
Prikkelbaar darmsyndroom
In Nederland heeft circa 10 % van de bevolking last van een prikkelbare darmsyndroom (PDS) ook wel spastische darm genoemd wat zich uit in klachten als darmkrampen, winderigheid, opgeblazen buik, diarree of juist obstipatie. De oorzaak van deze klachten was tot op heden slecht te achterhalen. De buik en de hersenen hebben een relatie met elkaar en vaak werd er alleen aan stress of een tekort aan vezels gedacht bij een PDS.
FODMAP
In Australië is voor PDS een nieuw dieet ontwikkeld; het FODMAP beperkte dieet met wisselende resultaten. Uit onderzoek is naar voren gekomen dat bepaalde koolhydraten buikklachten kunnen veroorzaken en dat door een FODMAP beperkte dieet klachten kunnen verminderen of verdwijnen. FODMAP is een afkorting voor verschillende koolhydraten die buikklachten kunnen veroorzaken. Het zijn kleine moleculen die slecht of niet opgenomen worden in de dunne darm en in de dikke darm terechtkomen en klachten geven. FODMAP’s worden snel en in grote hoeveelheden door de bacteriën van de darm gefermenteerd (opgegeten) en daar komt gas bij vrij want buikklachten kan geven.
Elke letter staat voor een andere groep.
FODMAP : Fermenteerbare Oligosachariden, Disachariden, Monosachariden and Polyolen.
Uitleg van de termen
Fermenteerbare koolhydraten zijn zetmeel en suikers die door onze darmbacteriën kunnen worden omgezet. Hierbij ontstaan gassen die bij een PDS buikkrampen en opgezwollen buik veroorzaken.
Oligosachariden zijn suikerketens voorbeelden zijn fructanen en galacto-oligosachariden (GOS). Fructanen komen veel voor in granen en noten, zoetmiddelen, bepaalde groenten en fruit.
Disachariden zijn melksuiker of lactose wat voor veel mensen slecht verteerbaar is. Lactose komt voor in zuivelproducten.
Monosachariden zijn fructose, suiker die voorkomen in fruit. Hoe meer fructose het fruit bevat hoe groter de kans op buikklachten.
Poyolen zijn suikeralcoholen die zitten in zoetstoffen (sorbitol en xylitol) en bepaalde groenten en fruitsoorten. Ons lichaam kan deze stoffen slecht verteren.
FODMAP beperkt dieet
Niet iedereen met darmklachten reageert op alle FODMAP.
Daarom is er een dieet ontwikkelt waarbij je in totaal 6 weken zeer streng alle voedingsmiddelen met een hoog gehalte aan FODMAP vermijdt en alleen laag FODMAP-voeding gebruikt.
De darmen krijgen zo een rustperiode waarbij de buikklachten verminderen en zelfs helemaal verdwijnen. Omdat niet iedereen gevoelig is voor dezelfde FODMAP’s worden deze stapsgewijs weer ingevoerd.
Volgens een bepaald schema worden voedingsmiddelen weer toegevoegd aan je eten.
Zo kom je er stapsgewijs achter welke voeding klachten veroorzaakt bij jou. Soms kan het ook een combinatie van te veel koolhydraten in een voeding zijn zoals muesli met abrikozen in het ontbijt.
Bij het FODMAP beperkte dieet is het mogelijk dat de klachten direct verminderen maar dat na verloop van tijd het lichaam weer klachten geeft omdat je in een ontgiftingsfase komt.
De darmen, lever en bijnieren komen tot rust en het lichaam is aan het ontgiften. Rust en voldoende warm water drinken ondersteunen de reiniging. Het FODMAP-dieet werkt niet bij iedereen even goed. Mijn advies daarin is wederom per persoon nagaan wat wel/niet werkt en zeer streng diëten voorkomen dat geeft nog meer stress. De FODMAP lijsten kunnen als ondersteuning worden gebruikt maar zijn geen doel op zich.
Chinese geneeskunde en buikklachten
Darmklachten worden erger bij stress, veel piekeren, het eten van bepaalde voeding zoals vet eten, veel suikers en zoetstoffen. Dit geeft op den duur een disbalans in de lever- en milt energie.
De miltenergie staat voor de vertering en omzetting van voedingsstoffen en voor de aanmaak van Qi en bloed die het lichaam voeden.
Bij zwakte worden bepaalde voedingstoffen niet goed opgenomen wat stagnatie en slijmvorming tot gevolg heeft met een opgeblazen buik en kramp. Damp geeft op den duur concentratiestoornissen, een wattig hoofd, een waas voor de ogen, verkoudheden of schimmelvorming.
De leverenergie staat voor vrije stroom van energie en is zeer gevoelig voor stress. Bij stress stagneert de leverenergie met tot gevolg opgezwollen buik, hoofdpijn, irritatie en winderigheid.
De FODMAP lijsten zijn een hulpmiddel bij de behandeling van darmklachten en niet het enige aspect. Daarnaast zal moeten worden voorkomen dat intoleranties en allergieën over het hoofd worden gezien. En de onderliggende zwakte moet worden behandeld.
Behandeling in mijn praktijk van buikklachten
De eerste stap is een uitgebreide anamnese waarin o.a. erfelijke belasting aanbod komt (allergieën ouders) en voedingsproblemen als baby/kind en gebruik van antibiotica.
De eetgewoontes en stressbelasting zal in kaart worden gebracht.
Van daaruit kan worden gekozen voor voedingsaanpassingen passend bij de persoon.
Acupunctuur, kleurenpunctuur en Chinese kruiden zijn aanvullende behandelmethoden bij buikklachten. Daarnaast kunnen voedingssupplementen helpen om de buik minder gevoelig te maken waardoor de oorzaak van de darmklachten wordt aangepakt.
‘Ontbijt als een keizer, lunch als een edelman en dineer als een bedelaar’.
De voedingsadviezen zijn erop gericht de milt en lever functie te herstellen door te kiezen voor voeding die deze ondersteunt. De miltenergie wordt verzwakt door koude producten en zoete voedingsmiddelen zoals suikers, veel fruit (fruitsuikers) en granen (gluten).
De milt houdt bijvoorbeeld van een warm ontbijt dat goed verteerbaar is en voedzaam.
Denk hierbij aan af en toe havermoutpap (gluten vrij), een groenteomelet of gekookt of gebakken ei.
De leverenergie wordt verzwakt door vette gebakken gefrituurde voeding, moeilijk verteerbare voeding, teveel eten, combinaties van vet en zoet eten en te laat op de avond teveel eten.
De lever houdt van groene groentes, verse tuinkruiden, gekookte, gestoomde en geblancheerde gerechten.
Vanuit een totaalplan waarbij de patiënt centraal staat met zijn/ haar voedingsgewoontes en leefwijze wordt de klacht aangepakt. Iedere persoon heeft een andere constitutie en ander leef- en eetpatroon waar rekening mee moet worden gehouden. De patiënt zal dan ook ten alle tijde centraal hierin staan.