Hyperventilatie, de schrik te pakken

Iedereen hyperventileert wel eens, in situaties met stress wordt de ademhaling sneller of dieper, zijn de kloppingen van het hart te horen in de borst en zijn de spieren stijf van de spanning. Of bij een sportactiviteit die veel energie van je vergt gaat opeens de ademhaling aan de loop met je. De schrik krijg je op zo’n moment te pakken vooral wanneer het de eerste keer is.

Hyperventilatie syndroom
Bij regelmatig, voorkomende hyperventilatie en wanneer je geen controle over je ademhaling hebt spreek je van een hyperventilatie syndroom (HVS). Wist je dat naar schatting 5 tot 10 procent van alle mensen die een huisarts bezoeken last te hebben van één of meer verschijnselen van hyperventilatie?

Diagnose moeilijk te stellen
Doordat de symptomen zeer verschillend zijn, variërend van vage klachten zoals prikkelbaarheid en vermoeidheid tot hartkloppingen en duizeligheid duurt het lang voordat de diagnose hyperventilatie wordt gesteld door de arts.

Veel mensen komen in het ziekenhuis terecht met klachten die lijken op een hartinfarct en dan blijkt bij een bloedtest en ECG dat het om HVS gaat.

Velen hebben gevoelens van schaamte nadien omdat ze maar . . . . bleken te hyperventileren.

Symptomen herkennen
Hyperventilatie wil zeggen “te snel en te diep ademhalen”. Het is een symptoom, geen ziekte en heeft te maken met een verkeerde manier van ademen. Er wordt meer in – dan uit geademd. Het lichaam is daar niet op ingesteld en daardoor ontstaan er allerlei klachten van vage tot zeer heftige klachten.

Heel vaak denkt men bij hyperventilatie aan mensen die zuchtend ademen maar het ademhalingspatroon kan op diverse manieren ontregelt zijn, te weten;

  • hyperventilatie met diep zuchten, hoorbaar ademen geen controle meer over de ademhaling hebben
  • een rustig ademritme dat regelmatig is maar versneld
  • een versnelde ademhaling die onregelmatig is
  • een zeer regelmatige, dwangmatige ademhaling.

Klachten en symptomen
Klachten en symptomen die kunnen optreden bij hyperventilatie zijn;

  • Algemeen: vermoeidheid, algemene zwakte, prikkelbaarheid en slapeloosheid.
  • Psychisch: angst, onrust, depressie, concentratiestoornissen en fobieën.
  • Spieren: verlamming, trillingen, stijfheid van handen, vingers, mond, tinteling op de huid en algemene spierstijfheid (tetanie).
  • Hart en vaten: hartkloppingen, overslaan van het hart, pijn op de borst en koude, klamme handen.
  • Centraal zenuwstelsel: hoofdpijn,duizeligheid,bewustzijnsstoornis en wazig zien.
  • Longen en luchtwegen: benauwdheid, beklemming op de borst, brok in de keel, kriebel in de keel, zuchten, luchthonger, frequent ademen, hijgen en pijnlijke ademhalingsspieren.
  • Spijsvertering: opgeblazen gevoel, pijn in de maagstreek, winden laten, misselijkheid, diarree of constipatie.

De oorzaak van hyperventilatie
HVS heeft verschillende oorzaken zoals onvoldoende uiten van gevoelens en emoties, problemen in privé of werksituatie, onverwerkte emoties. Gevoelens van angst. Angst wekt een aanval op, dit verhoogt de angst wat de klachten nog meer versterkt. Wanneer je angstig bent en veel piekert is je lichaam in een staat van paraatheid het zgn vlucht / vechtreflex. Het gevoel van gejaagdheid en onrust dat ontstaat heeft ook zijn invloed op de ademhaling. Door de cortisol en adrenaline die je lichaam aanmaakt bij stress gaat je ademhaling versnellen en dat voelt zeker niet prettig en maakt je weer angstig. Zo kom je in een vicieuze cirkel terecht.

Wat doet het lichaam bij HVS
Eerst is het belangrijk dat je weet wat er gebeurt in je lichaam bij HVS. Het lichaam verliest meer koolzuur dan het produceert. Er ontstaat in het lichaam daardoor een tekort aan koolzuur, dat een verandering in de zuurgraad van het bloed veroorzaakt. Deze verandering kan leiden tot de voor HVS karakteristieke klachten.

Het lichaam gaat hart aan het werkt om de verstoorde chemische samenstelling van het bloed te herstellen. De belangrijkste maatregel is een sterke vernauwing van de bloedvaten waardoor de aanvoer van zuurstof naar de organen en weefsels drastisch vermindert. Deze vernauwing kan tot klachten van het centraal zenuwstelsel leiden zoals bleek zien, hoofdpijn, duizeligheid, tintelingen in de huid en pijn op de borst.

Dit geeft gevoelens van angst en onrust en dit versterkt de hyperventilatie weer.

Een aanval, wat nu?
Zorg dat je een plastic zakje hebt – bijvoorbeeld een boterhamzakje – adem in het zakje. De mond en neus in het zakje zodat de uitgeademde koolzuur weer terug in te ademen is. Zo stopt de aanval. Alleen dit is niet de oplossing om geen HVS meer te krijgen het is even een hulpmiddel om uit de aanval te komen.  Het allerbelangrijkste is de oorzaak aan te pakken. Waardoor krijg je stress, hoe ga je om met stress, wat maakt je angstig, heb je voldoende rustmomenten in je leven of ben je continue aan het presteren en rennen. Zorg dat je weer grip op je ademhaling krijgt door deze te trainen.

Ga vooral bij een HVS aanval niet een raam openen en flink zuurstof- frisse lucht- inademen want dit versterkt de aanval.

Train je adem door te oefenen
Deze ademoefening kan je het beste ’s ochtends doen na het wakker worden dan is de ademhaling ontspannen. Je ligt op de rug, probeer te ontspannen. Leg de handen op de onderbuik en volg de ademhaling. Adem vervolgens rustig in door de neus en rustig uit door de mond op een FFF klank. De uitademing is langzaam en vloeiend. Neem er de tijd voor. Voel de adembeweging in de buik.

Bij een HVS aanval is het belangrijk dat je heel geconcentreerd de ademhaling gaat tellen zoals: vier tellen in, twee tellen uit, vier tellen pauze.

Kijk naar adem apps (plus-online) en gebruik deze om je ademhaling te trainen, zie www.hyperventilatie.org

Afspraak maken en informatie opvragen
In mijn praktijk behandel ik mensen met HVS klachten door samen te kijken naar de oorzaak en daarnaast adem- en ontspanningsoefeningen aan te bieden. Binnen korte tijd heb je de HVS klachten weer onder controle en grip op je eigen ademhaling en stress.

Voor het maken van een afspraak kun je mailen naar gonnie@vandelang.nl of bellen 0546-577070.