We hebben volop goede voornemens

Van oudsher is Nieuwjaarsdag het moment voor het maken van goede voornemens. Alleen worden ze al zeer snel weer opgegeven. Gezonder eten, stoppen met roken, alcohol verminderen, sporten of afvallen. Wat weten we toch goed wat goed voor ons is. Maar hoe komt het toch dat leefstijlverandering maar een kleine kans van slagen heeft.

Onszelf voor de gek houden

Morgen gaan we op dieet en vandaag genieten we er nog extra van. Volgende week gaan we naar de sportschool of met behulp van een coach gezonder leven en ons lichaam  extra onderhouden en ga zo maar door. Dit weekend de laatste sigaret roken en dan ……           Jammer genoeg passen onze woorden en daden niet altijd bij elkaar. We zijn een meester in het verzinnen van excuses waarom iets niet lukt. Hoe komt het toch dat we zo moeilijk door kunnen pakken en tot actie komen?

Reptielenbrein                                                                          We kunnen ons reptielenbrein gelukkig de schuld geven. Dit instinctieve brein, de onderste hersenlaag, is zeer snel, zo’n 500 miljoen jaar geleden ontstaan. Het is primair en basaal en verantwoordelijk voor het voortbestaan van ons lichaam en levert automatische mechanismen. Zoals de ademhaling, de bloedsomloop, de hartslag. Het is verantwoordelijk voor overlevingsinstincten zoals voeding en onze voortplantingsdrang. Reflexmatig handelen valt hier tevens onder. In het begin is fietsen en autorijden moeilijk en op een gegeven moment doe je het automatisch. Ditzelfde geldt voor je boterham zonder echt te proeven opeten tijdens het autorijden, de zak chips leeg eten op de bank voor de televisie.

Zoogdierenbrein

Het middelste gedeelte van de hersenen bevat het limbisch systeem, emotioneel of voelend brein. Dit is later ontwikkelt. Deze laag heeft te maken met intuïtie, boosheid, angsten, verdriet en vreugde. Het laat zich leiden door beloning en straf. Wanneer we iets lekker vinden willen we er meer van. We herkennen ons vast allemaal in het voorbeeld van de reep chocolade.  Je neemt je voor om één stukje chocolade te eten en voordat je het weet heb je de hele reep chocolade opgegeten of misschien ben je dapper geweest en gestopt na een halve reep.

Gelukkig wij hebben ook een neocortex

Het menselijk brein ook wel neocortex is pas 100.000 jaar oud en levert denkkracht en intellectuele prestaties. Het vermogen voor taal en denken. Dit denksysteem is veel minder krachtig dan de andere twee breinen. Het zorgt ervoor dat we spijt krijgen wanneer we de hele reep chocolade hebben opgegeten of de hele zak chips leeg gegeten, te weinig bewegen, net een glaasje wijn teveel op hebben. Allemaal gedragingen en impulsen vanuit het reptielenbrein.

Ziektewinst zorgt voor verandering

Wanneer je zeer ziek wordt van bepaalde gewoontes denk aan het eten van bepaalde voeding waar je allergisch op reageert dan is dat reden genoeg om het niet meer te eten.  Of zeer benauwd worden en veel hoesten van het vele roken. Vooral wanneer je ergens doodziek van wordt. Angst speelt dan een grote rol om een bepaalde gewoonte niet meer te doen. Alleen we worden niet altijd ziek van iets, dus daar heb je niet altijd wat aan. Wat dan wel?

Bewustwording

Wees je ervan bewust dat het reptielenbrein een grote saboteur is en alle pogingen om te veranderen tegenhoudt. Sta stil bij alle excuses, uitvluchten en smoesjes waar we allemaal goed in zijn om iets nu net niet of wel te doen.

Gedragsverandering is eenvoudig met deze tips

De eerste stap is natuurlijk zorg dat je gemotiveerd bent tot veranderen. Sta stil bij de uitvluchten die je hebt. Stel duidelijke realiseerbare doelen en maak afspraken met jezelf daarover. Noteer leefstijl en gedragsveranderingen en maak het overzichtelijk voor je. Onderschat je gewoontes niet. De eerste week vraagt je lijf om bepaalde voeding die je hebt gestopt bijvoorbeeld je wilt de boterham met hagelslag ’s morgens vervangen voor een broodje kaas of een bord havermoutpap. Er is een andere routine nodig om dit te veranderen. Door gedrag een bepaalde tijd te wijzigen stopt je brein op een gegeven moment  met verzet en vragen om ….

100 dagen achtereen zorgt voor een nieuwe routine

Informeer je omgeving over je gedragsverandering. Ze kunnen je helpen om je aan je afspraken te houden en helpen met motiveren vooral op zwakke momenten, want die hebben we allemaal. Zorg ook voor een alternatief wanneer je bijvoorbeeld je snoepgedrag wilt veranderen zorg dan voor fruit of bij koffie verminderen zorg dan voor vervangers zoals thee.

Je doet het of je doet het niet!

Martin Appelo heeft een leuk boek geschreven met als titel “waarom veranderen (meestal) mislukt”.

Mijn advies; fop je brein door tegen jezelf te zeggen : “ik ga het 100 dagen doen en daarna zie ik wel weer”.  Met een beetje geluk heb je nieuwe routines ontwikkeld en is je nieuwe leefstijl geïntegreerd in je systeem.